Z początkiem stycznia weszło w życie Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) z dnia 18 grudnia 2024 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1936). Zastąpiło ono dotychczasowe rozporządzenie regulujące tę materię.
Czym jest PKD?
PKD stosuje się w statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a także w urzędowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji. Jest to pewna systematyka działalności gospodarczych opisująca rodzaj i zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Uprzednio zagadnienie PKD było regulowane rozporządzenie z 2007 r. Konieczność jego zastąpienia wynikła ze zmian dokonanych w klasyfikacji na poziomie Unii Europejskiej – Statistical Classification of Economic Activities in the European Community NACE (Statystycznej Klasyfikacji Działalności Gospodarczych w UE). Odpowiednikiem NACE na poziomie krajowym jest właśnie PKD.
Charakter zmian
Intencją zmian było dostosowanie PKD do realiów rynkowych, technologicznych oraz społecznych. Wprowadzone zmiany obejmują także zwiększenie precyzji w opisie branż, aby ułatwić – przynajmniej w zamyśle – dopasowanie faktycznie prowadzonej działalności do odpowiednich kodów.
Nowe rozporządzenie wprowadza różnorodne zmiany. Zmianom uległy symbole grupowań, w tym utworzone zostały zupełnie nowe kody PKD. Niektóre kody zostały przeniesione w ramach – również zmienionej struktury podziału PKD. Zmiany obejmują także połączenie lub podział dotychczasowych kodów PKD. Zmianom uległy także opisy i zakresy niektórych podklas. Niemniej, wiele kodów PKD nie uległo zmianie czy to w zakresie ich oznaczenia czy opisu.
Przykładowe zmiany
Przykładowo, niektóre nowe podklasy obejmują:
- 60.Z Pośrednictwo w zakresie specjalistycznych usług budowlanych
- 91.Z Pośrednictwo w sprzedaży detalicznej niewyspecjalizowanej
- 92.Z Pośrednictwo w sprzedaży detalicznej wyspecjalizowanej
- 31.Z Pośrednictwo w transporcie towarów
- 32.Z Pośrednictwo w transporcie pasażerskim
- 40.Z Pośrednictwo w zakwaterowaniu
- 31.Z Pośrednictwo w obrocie nieruchomościami
- 61.Z Pośrednictwo w zakresie prowadzenia kursów i korepetycji
- 97.Z Pośrednictwo związane z działalnością lekarską, dentystyczną i pozostałą działalnością w zakresie opieki zdrowotnej
Dla zobrazowania sposobów restrukturyzacji podklas można przykładowo wskazać:
- Restrukturyzacja grupy 31.0 „Produkcja mebli” poprzez połączenie klas 31.01 „Produkcja mebli biurowych i sklepowych”, 31.02 „Produkcja mebli kuchennych”, 31.03 „Produkcja materaców” i 31.09 „Produkcja pozostałych mebli” w nową klasę 31.00 „Produkcja mebli”.
- Grupa 41.1 „Realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków” została usunięta, a klasa 41.10 „Realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków” została przeniesiona do grupy 68.1 „Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości na własny rachunek oraz realizacja projektów budowlanych”.
- Podział klasy 43.29 „Wykonywanie pozostałych instalacji budowlanych” na dwie klasy 43.23 „Montaż izolacji” i 43.24 „Wykonywanie pozostałych instalacji budowlanych”.
Nowa struktura PKD
Struktura nowych kodów PKD obejmuje pięć poziomów: (1) Poziom I – sekcja: oznaczony jest jedną literą; (2) Poziom II – dział: oznaczony jest dwoma cyframi; (3) Poziom III – grupa: oznaczona jest trzema cyframi; (4) Poziom IV – klasa: oznaczona jest czterema cyframi; (5) Poziom V – podklasa: oznaczona jest czterema cyframi oraz jedną literą.
Podkreślenia wymaga, że w rejestrach urzędowych należy posługiwać, a zatem przedsiębiorcy powinni podawać, kody PKD na poziomie podklasy. Oczywiście z zastrzeżeniem przypadków, gdy szczegółowe przepisy w danym przypadku regulują tej kwestię odmiennie.
Nawigacja po nowym rozporządzeniu
Warto jednak wskazać, iż załącznik do nowego rozporządzenia ułatwia nawigowanie po zmianach. Po pierwsze, szczegółowo zostały opisane zmiany w strukturze. Po drugie, zarówno opisowo, a także w formie tabelarycznej, ujęte zostały zmiany w zakresie restrukturyzacji PKD w porównaniu do poprzedniego rozporządzenia.
Istnieje zatem możliwość dość sprawnego porównania dotychczasowych kodów PKD z nowymi, co niewątpliwie jest dość istotnym ułatwieniem. Należy ocenić to jednoznacznie pozytywnie.
Zastosowanie dotychczasowej klasyfikacji
Równocześnie ze stosowaniem nowej klasyfikacji w statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a także w urzędowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji publicznej można stosować klasyfikację PKD z 2007 do działalności oznaczonej zgodnie z tą klasyfikacją przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, jednak nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2026 r.
Rozporządzenie zatem wprowadza dwu letni okres przejściowy na dostosowanie kodów PKD do nowego rozporządzenia.
W każdym razie przedsiębiorcy nie są zobligowani, aby do upływu tego terminu dokonać aktualizacji kodów PKD.
Natomiast rozporządzenie rozróżnia obowiązki w zakresie aktualizacji dotychczasowych kodów PKD w zależności od tego czy dotyczy to przedsiębiorców wpisanych do CEIDG czy podmiotów wpisanych do KRS lub rejestrze REGON.
Przedsiębiorcy wpisani do CEIDG rozpoczynający działalności po 1 stycznia 2025 r.
Przedsiębiorcy wpisani do CEIDG rozpoczynający działalność po 1 stycznia 2025 r. będą zobligowani do stosowanie kodów PKD zgodnie z nowym rozporządzeniem.
Przedsiębiorcy wpisani do CEIDG prowadzący działalności przed 1 stycznia 2025 r.
Przedsiębiorcy, którzy rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej przed 1 stycznia 2025 r. mogą korzystać z dotychczasowej klasyfikacji PKD, jednak nie dłużej, niż do 31 grudnia 2026 r.
Tacy przedsiębiorcy, którzy po dniu wejścia w życie nowego rozporządzenia złożą wniosek o zmianę wpisu w CEIDG równocześnie ze stosowaniem nowej klasyfikacji PKD mogą stosować klasyfikację PKD z 2007 do działalności oznaczonej zgodnie z tą klasyfikacją przed dniem wejścia w życie tego rozporządzenia, jednak nie dłużej niż do dnia dokonania zmiany w tej ewidencji.
Zatem złożenie wniosku o zmianę wpisu do CEIDG bez względu na to, czego zmiana będzie dotyczyła, będzie powodowała także konieczność dostosowania dotychczasowych kodów PKD do nowego rozporządzenia. Jeśli zatem taki przedsiębiorca będzie chciał złożyć wniosek o np. zmianę adresu, będzie musiał dodatkowo zaktualizować kody PKD.
Podmioty wpisane do KRS
Podmioty wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego lub rejestru REGON tj. zarówno spółki prawa handlowego, ale także stowarzyszenia, fundacje, jak również fundacje rodzinne lub spółki cywilne, które po dniu wejścia w życie przedmiotowego rozporządzenia, a przed upływem 31 grudnia 2026 r. złożą wniosek o zmianę wpisu w zakresie dotyczącym zmiany przedmiotu działalności, muszą stosować już nową klasyfikację.
Natomiast jeśli zmiana wpisu nie będzie dotyczyć przedmiotu działalności, np. zmiana będzie dotyczyć adresu, aktu założycielskiego czy organów, pomioty te nie będą zobligowane do zmiany kodów PKD.
Przeklasyfikowanie działalności w sposób automatyczny
Nowe rozporządzenie przewiduje mechanizm automatycznego przeklasyfikowania dotychczasowych kodów PKD po dniu 31 grudnia 2026 r. Przeklasyfikowanie nastąpi na podstawie tzw. klucza przejścia, który został szczegółowo ujęty w załączniku do rozporządzenia.
Rekomendowanym rozwiązaniem byłoby jednak dostosowanie kodów PKD przez przedsiębiorców we własnym zakresie. Jak zostało bowiem powyżej wspomniane, dotychczasowe kody PKD uległy różnego rodzaju restrukturyzacjom, w tym podziałom na kilka podklas.
Proponowane na podstawie rozporządzenia przeklasyfikowanie może prowadzić zatem do wadliwego rezultatu i przypisane zostaną takie kody PKD, które nie będą odpowiadać prowadzonej przez danego przedsiębiorcę działalności gospodarczej. Co oczywiste, automatyczne przeklasyfikowanie nie będzie także uwzględniało treści aktu założycielskiego danego podmiotu.
Z powyższym względów sugerujemy dokonanie odpowiednich zmian – zarówno w dokumentach wewnętrznych, jak i rejestrach publicznych – z wyprzedzeniem. Pozwoli to uniknąć wyżej wskazanych problemów i rozbieżności.
Autor:
Adwokat
